Teknoloji geliştikçe yeni bir devrin başlangıcı oluyor. Endüstri 4.0 nesnelerin interneti ya da siber-fiziksel sistemlerolarak tanımlanıyor.
Devrimleri şu şekilde sıralayabiliriz:
• ENDÜSTRİ 1.0 : Su ve Buhar Enerjili Mekanik Üretim Tesisleri
• ENDÜSTRİ 2.0 : İş Bölümüne Dayalı Elektrik Enerjili Kitlesel Üretim
• ENDÜSTRİ 3.0 : İmalatın Otomasyonunu İleriye Taşımayı Başaran Elektronik ve Bilgi Teknolojileri
• ENDÜSTRİ 4.0 : Siber Sistemlere Dayalı Üretim
Medya da bu değişimden etkileniyor ve toplumda robot gazetecilerin haber yapması şaşkınlıkla karşılanıyor.
Robot gazetecilerin neler yaptığına bir bakalım.
Google DeepMind şirketi, Google’ın yapay zekâ ile ilgili çalışmalarını yürüten bir alt şirketi. Burada, robotlara yeni anılar edinme ve bunları hatırlayabilme özelliği kazandırıldı. Ayrıca robotların insan sesini taklit etme becerileri ve işbirliği yapma eğilimleri üzerinde de çalışılıyor.
Google veri gazeteciliği ve haber teyit projelerini fonlayacak
Google’dan fon alan projeler arasında, gazeteciler için hazırlanmış, otomasyona dayalı bir teyit aracı olan FACTS (gerçekler) de var. FACTS, ilk tam otomatik teyit aracı olacak.
“Habercilikte fantastik adım”
Google tarafından finanse edilen ‘RADAR’ isimli projesinde ise, 5 kişilik bir ekip ile gazeteci robotun ayda 30 bin rutin haber üretmesi hedefleniyor. Robot gazeteciler finans, gayrimenkul ve spor haberleri gibi haberleri yazabiliyor.
Associated Press, New York Times ve Los Angeles Times gibi gazeteler rutin haberler için robot kullanıyor. İnanması güç gibi gelse de robot gazeteciler, son yıllarda bülten haberciliğe çevrilen medyaya yeni bir soluk da getirebilir.
İngiliz gazeteci Nick Davies, “Flat Earth News” kitabında “churnalism” kavramını ortaya atıyor. “Churn” İngilizce’de, “çalkalamak, köpürtmek” anlamına geliyor. Davies, günümüzde PR ajansları ve reklam şirketleri tarafından hazırlanan “haber görünümündeki” metinlerin, hiç müdahale edilmeden gazete sayfalarında yer almasına gazeteciliğin prestij yitirmesinin nedenlerinden biri olarak görüyor. Kısaca, bültenleri kopyalayıp yapıştırmak gazetecilik değildir! İşte robot gazeteciler bu işi kolaylıkla yapabilir.
Robot gazeteciler, rutin haberleri ya da bültenleri sisteme yüklerken, nitelikli gazeteciler araştırmacı gazetecilik yapabilir. Böylece robot gazeteciler, medyada bir değişimi de başlatabilir. Yani gazetecilik bitti, diyenlere inat nitelikli gazeteciler kalburüstünde kalacak.
Tabii yapay zekanın insanlık için en büyük tehlike olabileceğini farklı platformlarda dile getiren girişimci Elon Musk’ı da burada hatırlamak gerekiyor. Yapay zekayı insanların bilinçli şekilde kullanması için medya okuryazarlığı düzeyinin artması hedeflenmeli.
Bu durumdan okuyucular nasıl etkilenecek?
Toplumda medya okuryazarlığı seviyesinin artması, bilgiyi daha iyi değerlendirmelerine ve işlemelerine yardımcı olacak. Problem çözme, verileri kullanabilme, sorgulama, ikna etme ve eleştirel düşünme yetenekleri gelişen toplum, dijital okuryazarlık bilinci de kazanacak. Gerçek ve sanal ortamdaki verilere istenilen amaçta doğru bir şekilde erişebilmek ve onu doğru yöntemle verimli bir şekilde kullanmayı sağlayacak.
Robot gazeteciler, yapay zeka ve değişen medya ile toplumda da yenilikler olacak. Bu yenilikleri takip etmek adına da bültenler yerine, dünyada neler olduğuna bakmak önem taşıyor. Gelişmeleri takip edip, bunları üreten bir topluma dönüşmek için medyanın yönlendirmesi, değişimdeki başlangıçları sağlayacak. Sonuç olarak gelişen medya, üreten toplumu oluşturacak.