Uzun yıllardır Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı ile birlikte ortak çalışmalar yürüten Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aysun Yılmazlar, epidural anestezi ile birlikte periartiküler enjeksiyon uygulamalarının artroplasti cerrahisinde yani protez cerrahisinde önemli bir yer tuttuğunu kaydetti. Son günlerde gündeme gelen multimodal analjezinin, artroplasti tedavisinde önemli bir yer tuttuğunu dile getiren Prof. Dr. Yılmazlar, “Artroplasti cerrahisinde sadece ameliyat sonrası ağrı tedavisi için değil, preoperatif, peroperatif ve postoperatif dönemler göz önünde bulundurularak yapılan yöntemlerin, çeşitli ilaç ve tekniklerin toplamı multimodal anajezik olarak adlandırılıyor” dedi.
“Hastanın Beynine Ağrının Fotoğrafını Çektirmiyoruz”
Preoperatif dönemde hastanın ameliyata hazırlandığını ifade eden Prof. Dr. Yılmazlar,
“Bir anestezist olarak ameliyat sırasında ve sonrasında ağrının nasıl giderileceği üzerinde duruluyor. Ameliyat sonrasında hastanın ağrıyla karşılaşmasının önüne geçmek için, preoperatif dönemde analjezi, yani ameliyat öncesi hastaya bir nonsteroid anti enflamatuar veriyor veya kısa etkili bir opioid uyguluyoruz. Bu ameliyatlarda tercih ettiğimiz anestezi tekniği ise epidural anestezidir. Ameliyat başlamadan ağrıyı kesmiş olmak ile artroplasti kaynaklı ağrılı uyaranın fotoğrafını hastanın beynine çektirtmemiş oluyoruz. Böylece ameliyat sonrası hastaya ağrıyı hissettirmiyoruz. Protez cerrahisini uyguladıktan sonra saha çevresindeki bağ, kapsül, kas ve ligamentlere yapılan bir solüsyonla ağrı kesme yöntemi uygulanıyor. Uygulanan 60 ml volümdeki solüsyon lokal anestezik, opioid, steroid, antibiyotik ve adrenalin karışımı ile oluşturulan bir multimodal ilaç kombinasyonu olup anestezist tarafından hazırlanıyor, ardından ortopedist tarafından ameliyat sırasında ameliyat sahasına periartiküler enjeksiyon olarak uygulanıyor. Ameliyat sonrasında da yara yeri kateteri ile lokal anestezik infüzyonuyla ağrı tedavisi sağlandığı gibi, hastaya epidural analjezi gibi bir rejyonal tedavi tekniği ile de sağlanabiliyor. Santral blok, periferik blok veya yara yeri analjezik infiltrasyonu ile postoperatif dönemde ağrı tedavisi yapıyoruz” şeklinde konuştu.
“Hasta Ağrı Hissetmeyince Çabuk Taburcu Oluyor”
Multimodal analjezi ile oluşturulan bu konsept sayesinde ameliyat sonrası hasta ağrı duymadığı için çok çabuk iyileşme parametrelerine kavuştuğunu kaydeden Prof. Dr. Yılmazlar, bu yöntemler ile hastayı ameliyattan 2 saat sonra yürütebildiklerini dile getiriyor. Prof. Dr. Yılmazlar, epidural kateterden yapılan serum fizyolojikle anatomik alanın yıkanması ve yara yerine yapılan analjezi ile hastanın ağrı hissetmeden ameliyattan 2 saat sonra ilk mobilizasyonunu gerçekleştirebildiğini dikkat çekti.
“Anestezistlerin sanatsal analjezik yönü”
Diz ya da kalça protezi ameliyatlarından sonra hasta ağrı duyarsa epidural kateterden sadece ağrıyı ortadan kaldıracak derişikteki solüsyon verildiğini dile getiren Prof. Dr. Yılmazlar, burada anestezi uzmanlarının dikkat etmesi gerekenin hastaya solüsyonun anestezik dozda değil analjezik dozda vermesine dikkat etmesi gerektiğinin üzerinde durdu. Prof. Dr. Yılmazlar, anestezistin sanatsal yönü olarak, harekete engel olmayacak ama ağrıyı hissettirmeyecek dozda analjezi stratejisi gerçekleştirmesine dikkat çekti.
Periartiküler Enjeksiyonun Etkinliği
Periartiküler enjeksiyon etkinliği üzerine araştırma yaptıklarını belirten Prof. Dr. Yılmazlar, “Epidural kateter ile ağrı yöntemini denedik. Yeni yöntemin yani periartiküler enjeksiyonun uygulandığı hastalarda epidural kullanımının olmadığı veya çok az olduğu dikkatimizi çekti. Ama serum fizyolojik ile uygulanan periartiküler enjeksiyon uygulanan hastalarda sürekli epidural analjezi cihazının kullanıldığını gözledik. Bu demek oluyor ki intraoperatif uygulanan ‘Periartiküler enjeksiyon’un gerçekten ameliyat sonrasında ağrının ortadan kalkmasına büyük etkisi var; çünkü kalça ve diz artroplasti ameliyatlarından hemen sonra hastalarımız ağrılara ve beraberinde bastona veda ediyorlar, yeni yaşamlarına merhaba diyorlar” dedi.