Hematoloji Uzmanlık Derneği tarafından 9-13 Ekim tarihleri arasında gerçekleştirilen 4. Uluslararası Avrasya Hematoloji Kongresi’ne Kenya’dan katılan Dr. Jamilia Ajema Rajab, “Kenya’da kök hücre nakli yani kemik iliği transplantasyonu yapılamıyor, dolayısıyla kök hücre nakline ihtiyacı olan her hastanın, bu işlemin yapılabildiği başka bir ülkeye gitmesi gerekiyor. Hastanın bunun için yeterli parası varsa başka bir ülkede nakil yapılıyor, parası yoksa ne yazık ki ölüyor” dedi.
Hematoloji Uzmanlık Derneği tarafından düzenlenen 4. Uluslararası Avrasya Hematoloji Kongresi’ne, Orta Asya, Avrupa, Ortadoğu ve Balkanlar da dahil olmak üzere pek çok ülkeden bilim insanları katıldı.
Kenya Nairobi Üniversitesi’nde Pediyatrik Hematolog-Onkolog olan Dr. Jamilia Ajema Rajab, “Türkiye ile Kenya arasında böyle bir bağlantı ve işbirliği olduğunu duyduğumuzda önce çok şaşırdık ve mutlu olduk elbette. Hematoloji Uzmanlık Derneği tarafından bu konferansa davet edildiğimiz için son derece memnun olduğumuzu vurgulamak istiyorum. Bizim açımızdan olağanüstü yararlı ve eğitici bir toplantı olduğunu söyleyebilirim. Bu kongrede, başta Türkler olmak üzere pek çok farklı ülkeden meslektaşlarımızla tanışma fırsatı bulduk. Açıkçası, Türkiye’de bu denli büyük bir hematoloji camiası ile karşılaşmak bizi oldukça şaşırttı, bu kadar kalabalık bir meslektaş grubu beklemiyorduk” dedi.
“Maddi Kaynak, Altyapı ve Uzman Yetersiz”
Kenya’da hematoloji ve onkoloji uzmanı sayısının çok az olduğunu belirten Dr. Rajab, bu alanların yeni gelişmeye başladığını kaydetti. Dr. Rajab, Kenya’da hematoloji ve onkolojinin güncel durumu ile ilgili şunları söyledi: “Hematolojik ve onkolojik kanserlerde kullandığımız kemoterapi protokolleri, önemli oranda gelişmiş ülkelerde uygulanan protokellerle aynı. Tedavide kullanılan ilaçların da büyük bir kısmını bulabiliyoruz. Ancak, teşhis, takip ve tedavi etkinliğinin belirlenmesi için yapılması gereken laboratuvar testlerinin önemli bir kısmı yok; sadece sınırlı sayıda, basit test ve analizler yapılabiliyor. En önemli sorunumuz ise Kenya’da kök hücre naklinin yapılamıyor olması. Bu çok özel bir alan ve bunun için gerekli maddi kaynaklarımız mevcut değil, yeterli uzman yok ve nakil için kullanılacak ilaçların önemli bir kısmına ulaşamıyoruz. Dolayısıyla kök hücre nakli (kemik iliği nakli) endikasyonu olan her hasta mutlaka başka bir ülkeye gitmek zorunda. Bu şu anlama geliyor: Yeterli parası olan hasta kemik iliği nakli için yurtdışına gidiyor, parası olmayanlar ise ne yazık ki ölüyor.
Kenya’da, hükümetler ve Sağlık Bakanlığı bugüne kadar dikkatini hep enfeksiyon hastalıkları ve bunların yayılmasını engellemek üzerine yoğunlaştırdı. Dolayısıyla, ulusal bütçemizin çok önemli bir kısmı enfeksiyon hastalıklarıyla mücadele amacıyla kullanıldı. Ayrıca, anne ve çocuk ölüm oranlarının, özellikle çocukluk çağı hastalıklarının azaltılması için çok mücadele edildi ve çok para harcandı. Kısacası bütçenin çok önemli kısmı bu temel sorunları gidermek için harcandı. Bunların sonucunda, artık enfeksiyon hastalıkları ülkemizde önemli ölçüde kontrol altına alındı. Bununla beraber, son yıllarda Kenya’da kanser sıklığı belirgin şekilde arttı ve önemli sağlık sorunlarından biri haline geldi. Bu durum, en fazla 3-5 sene önce Sağlık Bakanlığımızın da dikkatini çekti ve artık kanser için özel bir bütçe ayrılmasını umuyoruz. Böylelikle ülkemizde, kök hücre nakli de dahil tüm kanser tedavilerinin yapılabileceği hastanelerin ve sağlık merkezlerinin kurulacağına inanıyorum.”
“Gerekli Bütçenin Ayrılmasını Sağlamak Konusunda Umutluyuz”
Nairobi Üniversitesi’nde Çocuk Hematoloji ve Onkoloji uzmanı olarak çalışan Dr. Jessie Nyokabi Githanga ise kongre ile ilgili şunları söyledi: “Burada bulunmaktan çok büyük bir mutluluk duyuyorum. Türkiye’ye, hatta Antalya’ya ikinci gelişim; 2009 yılında, yine Antalya’da düzenlenen bir Onkoloji toplantısına katılmıştım ve Antalya’yı çok sevmiştim. Dolayısıyla, bu kongre aracılığıyla, güzel Antalya’yı yeniden görmenin mutluluğunu yaşıyorum.
Her ne kadar oldukça az sayıda Türk iyi düzeyde İngilizce konuşabiliyor olsa da, son derece sıcak ve güzel insanlarla tanıştık bu toplantıda. Hemen her oturuma girdik ve şunu söylemeliyim ki, konuşmaların düzeyi çok yüksekti ve konuşmacıların hepsi çok başarılıydı. Bilimsel düzeyin bu denli yüksek olması bizi hem etkiledi hem de bizim açımızdan çok yararlı ve eğitici oldu.
Son dönemlerde Kenya Sağlık Bakanlığı’nın ve toplumumuzun kanser tedavisine bakışının değişmekte olduğunu görüyoruz. Bu durum, özellikle hastanelerimizin altyapısının düzeltilmesi ve tedavi olanaklarının artması için gerekli bütçenin ayrılabileceği konusunda biz hematologlara umut veriyor. Sağlık Bakanlığımız altyapı, cihaz ve ekipman eksikliklerimizi giderebilirse, konuyla ilgili uzmanlığımızı ve uzman hekim sayısını arttırmak konusunda sorun yaşayacağımızı zannetmiyorum. Çünkü, örneğin bu kongrede de gördük, başta Türkiye olmak üzere diğer birçok ülkede hematoloji ve onkoloji uzmanlarıyla güçlü bağlantılarımız var. İhtiyaç duyduğumuz eğitimi, deneyimi ve desteği bu kişilerden alabileceğimize ve kısa zamanda eksikliklerimizi giderebileceğimize yürekten inanıyorum.”
Dr. Githanga, sözlerini şöyle noktaladı: “Kenya’lı Hemato-Onkologlar olarak şu anda yapmamız gereken, yönetimin ve Bakanlık yetkililerinin zaten var olan ilgisini ve dikkatini daha güçlü bir şekilde kanser hastalığına çekmek. Bunu başarabilirsek, kanser hastalarımıza kendi ülkemizde kemik iliği nakli olabilme şansını sunabiliriz. Kısa süre içerisinde kanser tedavisi konusunda gerekli bütçenin ayrılacağına inanıyoruz ve gelecekten çok umutluyuz.”
“Yeni İş Birlikleri ve Ortak Çalışmaların Olmasını Umut Ediyorum”
Kenyatta Üniversitesi’nde Patoloji uzmanı olan ve şu anda Hematoloji ve Onkoloji ihtisasına devam eden Dr. Albert Giitwa Gachau, “Türkiye’ye ilk ziyaretim ve burada bulunmaktan dolayı büyük bir mutluluk duyuyorum.” dedi.
Gachau, şunları söyledi: “Kongre, hem Hematoloji alanındaki pek çok yeniliklerden haberdar olma hem de farklı ülkelerden bir çok başarılı bilim insanı ile tanışma fırsatı sunduğu için benim açımdan son derece verimli geçti. Bu alanın gelişmelere ne kadar açık olduğunu gördüm, yapabileceğimiz çalışmaları düşünmek bana umut ve heyecan verdi. Bu tarz toplantıların, özellikle bizim gibi gelişmekte olan ülkeler açısından, yeni iş birlikleri kurma ve ortak çalışmalar gerçekleştirme fırsatı yaratması bakımından ayrıca çok değerli ve önemli olduğuna inanıyorum”
Med-Index