Aile Hekimliği uygulaması kapsamında emekliliğe yansıyan maaş adaletsizliği olduğunu belirten Aile Hekimleri Dernekleri Federasyonu (AHEF) Yönetim Kurulu adına konuşan Dr. Akif Emre Eker, yaşanan sorunları ve çözüm önerilerini anlattı.
Sağlık çalışanlarının yaşadığı sorunları ve çözüm önerilerini ele alarak gündeme taşımaya devam ediyoruz. Bu hafta hekimlerin emeklilikleri sürecinde yaşadıkları sorunları ve çözüm önerilerini gündeme taşıyacağız. Aile Hekimleri Dernekleri Federasyonu (AHEF) Yönetim Kurulu Adına Dr. Akif Emre Eker konu hakkında şunları söyledi: “Aile Hekimliği Uygulamasında görev yapan aile hekimlerimizin emeklilik özlük hakları açısından mağduriyet yaşıyorlar. Şu anda yürürlükte bulunan mevcut uygulamada da aile hekimleri diğer tüm meslektaşları gibi belki de onlardan çok daha fazla mağdur oluyor.
“Hekimler Gelecek Endişesi Taşıyor”
Aile Hekimliği uygulamasına geçilmesi sonrasında, aile hekimlerinden kadrolu hekim eşdeğerine göre emekli keseneği yapılıyor ve halen de devam ediyor. 2011 yılı ikinci yarısından sonra kadrolu eş değer hekime döner sermayeye yatırılan sabit miktardan ek emekli sandığı keseneği yapılmaya başlandı ve bu şekilde emekli maaşına, emekli ikramiyesine katkı sağlandı. Bu sağlanan katkı aile hekimlerine yansıtılmıyor. Bu mağduriyet sahadaki aile hekimleri tarafından federasyonumuza sık sık iletiliyor. Bu konu hekimlerin gelecek endişesi taşıması bakımından önemli. Bu durum, aile hekimliği kadrosuna geçen hekim ile aile hekimliğine geçmemiş hekim arasında fark oluşmasına neden oluyor.
“Emekli Sandığına Yapılan Kesintiler, Kadrolu Aile Hekimlerine de Yansıtılmalı”
5258 sayılı Aile Hekimliği Uygulama Kanunu “Personelin statüsü ve malî haklar Madde 3” de; “Sözleşmeli olarak çalışmaya başlayanların, daha önce bağlı oldukları sosyal güvenlik kuruluşlarıyla ilişkileri aynı şekilde devam ettirilir. Ancak, her türlü prim, kesenek ve kurum karşılıkları bu fıkrada belirtilen ücretlerden kesilerek ilgili sosyal güvenlik kuruluşuna aktarılır. Bunlar önceki durumları çerçevesinde tedavi yardımlarından yararlanmaya devam ederler” hükmü bulunuyor. Bu hükme göre kadrolu personelden her ne şekilde olursa olsun emekli sandığına yapılan kesintilerin aynen bu kadroda bulunan aile hekimlerine de yansıtılması ise sorunun çözümü olarak önümüzde duruyor.
Çözüm Ne?
Mevcut emekli keseneğine ek olarak, bulunduğu maaş derece katsayısında görev yapan personele yapılan herhangi bir ödemeden emekli sandığına yapılan ek prim kesintileri de aynen yansıtılmalı.
Eşdeğer kadrolu personelin ek prim kesintisi; Maliye Bakanlığı kaynaklarından sağlanması durumunda aile hekiminin de ek prim kesintisinin Maliye Bakanlığı kaynaklarından sağlanacak, kişiye yapılan ödemeden kesilmesi durumunda da aile hekimine yapılan temel ücret ve kişi başı ödemesinden ek prim kesintisi yapılmalı. Damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmaz. Hükmü konularak sağlanabileceği düşünüyoruz.
Yapılacak düzenleme veya alınacak karar ile şu anki uygulamadaki eşitsizliğin giderilmesi sağlanabilir. Ayrıca uygulamaya geçildiğinde oluşan mağduriyetin giderilmesi içinde çalışma yapılmalı ve aile hekimlerine seçeneklerin sunulması gerekiyor.
Aile Hekimlerinin Emeklilikte Temel Sorunları Ne?
Aile Hekimlerinin Özlük Haklarından, Emekli İkramiyesi ve Emekli Maaşları Konusunda talepleri şöyle:
Sözleşmeli çalışan aile hekimlerine kişi başı yapılan ücretlerden sadece kadrosunda bulunan eşdeğer kadrolu hekimden yapılan emekli sandığına prim kesiliyor. Yani, aile hekimine yapılan kişi başı ödeme miktarı esas alınarak emekli sandığı prim keseneği yapılmıyor.
1. Sözleşmeli çalışan aile hekimlerinin aldıkları sabit ücretleri ile emekli keseneklerinin uyumunu ortadan kaldırılıyor.
2. Alınan kişi başı ücretin emekli maaşı ve ikramiyesine yansıtılmamasına neden olmakta ve mağduriyete yol açıyor.
3. Aile hekimlerinin emeklilik sonrası sosyal güvenceleri ile ilgili kaygılara neden olarak teşviki azaltıyor.
5258 sayılı Aile Hekimliği Uygulama Kanunu “Personelin statüsü ve malî haklar Madde 3” hükmüne göre; kadrolu eşdeğer personelden yapılan sosyal güvenlik prim kesintisi kadar kesinti yapılacağı ile ilgili bir hüküm bulunmuyor.
Bu hüküm nedeni ile aile hekimine yapılan ödemelerden eksik prim kesiliyor ve aile hekimine Devlet adına yatırılan primi de eksik oluyor. Bu durumda aile hekiminin emeklilik özlük hakkı olan emekli ikramiyesi ve emekli maaşı açısından mağduriyetine yol açıyor.
Ne Yapılmalı?
Yapılacak düzenleme ile; “Temel Ücret + Kişi Başı Yapılan Ücret üzerinden Emekli Sandığı Kanununda belirtilen prim oranlarında prim kesintileri yapılarak sosyal güvenlik kurumuna kişi adına aktarılır.”ibaresi bu eksikliği giderecektir.
Çözüm Önerileri:
• Sözleşmeli çalışan aile hekimlerinin aldıkları sözleşme sabit ücretleri ile emekli keseneklerinin uyumlaştırılmalı.
• Ücretlerinin en azından bir bölümünün emekli maaşı ve ikramiyesine yansıtılmalı.
Bu şekilde aile hekimlerinin emeklilik sonrası sosyal güvencelerinin iyileştirilmesi ile aile hekimliğine teşvik sağlanabilir. ”