Günümüzde beyin tümörleri artık çok küçük boyutlarda da tespit edilebiliyor. O nedenle ameliyatsız tedavi yöntemi olan radyocerrahi tercih ediliyor. Türk Nöroşirurji Derneği’nin 30. Bilimsel Kongresi’nde özellikle beyin tümörlerinde kullanılan radyo cerrahi tedavi yöntemlerinin etkileri hakkında önemli bilgiler verildi.
Beyin cerrahisinde iki hedef olduğunu belirten Prof. Dr. Selçuk Peker, “Beyinde var olan fonksiyonu korumak ve durumu daha kötüye gitmeden orada durdurmak. Bu nedenle tümörlere erken evrede müdahale etmeyi hedefliyoruz” dedi.
Prof. Dr. Selçuk Peker ile radyocerrahi tedavi yöntemleri ve beyin tümörlerinde kişiye özel tedavi hakkında konuştuk.
Beyin tümörü nasıl belirti verir?
İki türlü belirti verir. Kafatası kapalı bir kutudur, ekstradan hacim eklenirse basınç artar baş ağrısı, bulantı, kusma, görme bozukluğu ya da bulanık görme olur. Her başı ağrıyanın beyninde tümör olmaz. Sabahları olan baş ağrısı, ilaçlara cevap vermeyen baş ağrısı aynı zamanda kusma olması önemli. Bazı kişilerin uzun süredir olan bu tip şikayetleri migren ile karıştırılmamalıdır.
Beynimiz bütün vücudumuzun fonksiyonuyla ilgili. Tümör neredeyse o fonksiyon bozulabilir. O nedenle o fonksiyon bozukluğuna göre mesela kolda uyuşukluk, gözde görme sorunu ya da konuşma sorunu olabilir. Küçük boyutta belirlenen tümörlere Gama Knife ile müdahale edebiliriz.
Gama Knife (Gamma Bıçağı) nedir?
1967 yılından beri tıbbın kullanımında bir cihazdır. İsveçli beyin cerrahı Leksell icat etmiştir. O zamandan bu yana da bir milyonun üzerinde hasta bu cihaz ile tedavi edilmiştir.
Cihazın özelliği sayesinde kafatası içerisine verilen gama ışınları, tedavi edilecek olan noktada çok yüksek dozda uygulanıyor ancak etraftaki dokuya minimal düzeyde ışın geliyor. Aynen Güneş ışınları altına merceğin kağıda odaklanıp yakması gibi bir etki oluyor.
Işınları odaklıyor böylece yüksek dozda radyasyon enerjisi, etrafında da minimal enerji oluyor. O minimal enerjiye rağmen beyinde hasar olması çok düşüktür. Kişiden kişiye bazen farklı yapısından dolayı risk çok düşüktür.
Özellikle son yıllarda CyberKnife ve Gamma Knife yöntemleri giderek ağırlık kazanmaya başladı. Radyo cerrahi denilen bu yöntem, radyasyonu kullanarak cerrahi hassasiyetinde dokuya uyguluyoruz. Kafa tası açılmadan yapılan, hastanın beyin görüntülemesi yapılıyor ve bilgisayarda işleniyor. Beyninin her bir noktasının adresi çıkartılıyor. Bu bölgelere tümörünün koordinatları belirtilince otomatik olarak makine o noktayı ışınlıyor. Hastalığın durumuna göre uygulama 15-20 dakika veya 2-3 saat sürebiliyor. Üstelik hastalar aynı gün içinde evlerine dönebiliyor.
Gama Knife kimlere uygulanıyor?
Gama ışınlarını kullanarak kafatasının içindeki hastalıklı bölgeye müdahale ederek, orada bir etki yaratılıyor. Bu etkiden amaç, tümör ise tümörün hücrelerin DNA’sını etkileyerek tümörün büyümesini durdurmak, damar yumağı ise damar yumağını ortadan kaldırmak, eğer nevralji gibi yüz ağrısı ise hastanın yüz ağrısını geçirmek ya da el titremesi varsa titremeyi geçirmesi gibi farklı etkiler için kullanılıyor.
Günümüzde artık pek çok hastada tümörler çok erken safhada yakalanır hale geldi. Çünkü MR’ı herkes çektirebiliyor. Küçük boyutta tümörlerin belirlenme imkanı var.
Tümörün cinsi nasıl belirleniyor?
Bazen sadece MR’a bakarak anlaşılan durum olurken, bazen biyopsi yapmak gerekiyor. Hastada oluşan şikayetler, sonuçların ışığında tedavi belirleniyor. Ameliyat, radyocerrahi, radyoterapi gibi seçenekler tercih ediliyor.
Bazı tümörlere ilaç tedavisi verilmez ya da radyasyon verilmesine gerek kalmaz, bunda tümörün cinsi çok önemli.
Hastanın MR’ına bakarak, tümörün cinsini anlamaya çalışıyoruz. Yerine ve büyüklüğüne göre tedaviyi belirliyoruz.
Prof. Dr. Selçuk Peker kimdir?
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroşirürji Anabilim Dalında ihtisasını yaptı. İhtisas sonrasında Ankara, Alanya ve İstanbul’da değişik hastanelerde Nöroşirürji Uzmanı olarak çalıştı. Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroşirürji Anabilim Dalında Uzman olarak çalışmaya başladı.
ABD’de University of Pittsburgh Medical Center’da Gamma Knife Radyocerrahisi ve Fonksiyonel Nöroşirürji Fellowluğu ve Oregon Health Sciences University Department of Neurosurgery’de Hareket Bozuklukları Cerrahisi ve Ağrı Cerrahisi Fellowluğu yaptı. Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroşirürji Anabilim Dalı Öğretim üyesidir.
Standart nöroşirürji uygulamalarına ek olarak özellikle ilgi duyduğu alanlar Gamma Knife radyocerrahisi , stereotaktik ve fonksiyonel nöroşirürji, hareket bozuklukları cerrahisi ve ağrı cerrahisidir. Ulusal ve uluslararası dergilerde yayınlanmış 109 makalesi ve ulusal ve uluslararası kongrelerde sunulmuş 181 bildirisi vardır. Ayrıca yurtiçi ve yurtdışında 121 davetli konferans vermiştir.