KAZAYA NEDEN OLAN AMBULANSLAR!

“Geçiş Önceliğine Sahip Ambulansların Yaptığı Kazalar” hakkında araştırma yapan Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hamit Hancı, bu alanda neler yapılması gerektiği üzerine makale hazırladı. 

Dünyada trafik kazaları, yaralanmaya neden olan kazalar arasında birinci sırada yer alıyor. Son yıllarda gelişmiş ülkelerde trafik kazaları azalmışsa da, gelişmekte olan ülkelerde hala en önemli halk sağlığı sorunları arasında yer alıyor. Ülkemizde kavşakta kaza yapıp bir yayanın ölümüne yol açan bir ambulans sürücüsünün yerel bilirkişi tarafından kusurlu bulunması sonucu bir makale hazırlandı. 

Makalede, mevzuatta cankurtaran araçları geçiş üstünlüğünde en üst sırada yer alırken bu üstünlükte öncelikli koşullar görevdeyken, can ve mal güvenliğini zarara sokmayacak şekilde kullanılması üzerinde duruluyor.

Makaleyi hazırlayan Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hamit Hancı ve arkadaşları, çalışma hakkında şunları söyledi: “2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu (KTK)’nun 3. maddesi “Geçiş üstünlüğü; görev sırasında,belirli araç sürücülerinin can ve mal güvenliğini tehlikeye sokmamak şartı ile trafik kısıtlama veya yasaklarına bağlı olmamalarıdır, diyor. Bu hak, halkın can ve mal güvenliğini tehlikeye sokmamak, ışıklı ve sesli uyarı işaretlerini bir arada vermek şartı ile kullanılır. Can ve mal kaybı oluştuysa somut olaya göre, sürücülerin sorumluluk araştırılması yoluna gidilir. 

“Bir Yıl İçinde 400 Kadar Ambulans Kazası”
Yurtdışında Ambulans sürüş güvenliği ile ilgili pek çok çalışma yapılıyor. “New York Motorlu Araç Bölüm İstatistikleri” bilgileri, bir yıl içinde 400 kadar ambulans kazasının olduğu, her gün için yaklaşık iki kişinin yaralandığına dikkat çekiyor. Bu istatistiklere göre, bu tip kazaların 4’te 3’ünün kontrollü kavşaklarda “duraklamadan geçme” sonucu olduğu ve çoğunlukla da önlenebilir nitelik taşıdığı üzerinde duruluyor. 

“Ambulans Kazalarının Büyük Çoğunluğu Olağan Hava Koşullarında ve Düz Yolda Oluyor”
Literatürde, görevleri sırasında ambulansın neden olduğu kazalardan sıklıkla trafiğin diğer üyelerinin ve yayaların etkilendiği, bunların çoğunda acil aracın başka bir araca çarparak yaralanmaya veya ölüme yol açtığı görülüyor. New York City Emergency Medical Services verilerine göre, ambulans kazalarının büyük çoğunluğu dik açılı kavşaklarda, gündüz, olağan hava koşullarında ve düz yolda meydana gelmektedir.


“Ülkemizde 2002 Yılından Bu Yana 624 Ambulans Kazası Olmuş”
Türkiye’de ambulans kazaları ile ilgili Türkdemir ve arkadaşlarının yaptıkları çalışmada, 1960- 2002 yılları arasında 477 maddi hasarlı olmak üzere 614 ambulans kazası olduğu, ambulansların karıştığı kazalarda 3 kişinin ölmüş ve 367 kişinin yaralanmış olduğu ortaya çıkıyor. Kazaların yüzde 73’ünün yerleşim merkezlerinde gerçekleştiği görülüyor. Yine aynı çalışmada 1975–1994 yılları arasında her 10 bin ölümlü veya yaralanmalı kazanın 7,7’sinin, 1994’den sonra ise 30,6’sının ambulansların karıştığı kazalar olduğu belirtiliyor.” 

“Acil” Olmadıkça Siren Çalmamalı
Makalede sonuç bölümünde ambulansların uyması gereken konulardan dikkat çekenleri şöyle: 
Acil sağlık hizmeti veren tüm araçlar daima güvenli sürüş yapmalı, hız limitlerini geçmemelidir. Sürücü yasada verilen izinleri dikkatli bir şekilde kullanarak, ekibin ve çevredeki kişilerin güvenliğini göz ardı etmemelidir. 

“Acil” sınıflandırması yapılan eylemler sırasında tepe lambaları ve acil ışıklar açılmalı, siren gerekmedikçe kullanılmamalıdır.

Tüm acil araç sürücüleri yolun sağ tarafında bulunan güvenlik şeridinin sadece kendilerine ayrıldığını düşünmemeli, güvenlik şeridinde seyir halinde olan sürücüleri zorlamamalıdır.

Kavşaklara yaklaşılırken, güvenli geçiş için önce hız yavaşlatmalı gerekirse durmalı ve daha sonra geçilmelidir. Kırmızı ışık veya tehlike işareti var ise tamamen durmalıdır.

Tüm acil araçlar okul araçları ile karşılaştığında, uyarı işaretlerinin varlığında, kontrollü veya kontrolsüz tren yolu geçitlerinde ya da polis istemi var ise güvenli geçiş için mutlaka durmalıdır.

Acil tıbbi hizmet veren araçlar, eskort kullanmaktan ya da diğer acil araçların bulunduğu konvoylara katılmaktan kaçınmalıdır. Konvoy zorunluluğu var ise güvenlik için takip mesafesini uygun aralıkta bırakmalıdır.

Gerek kolluk tarafından düzenlenen tutanakta gerek bilirkişi tarafında düzenlenen raporda kazaya karışan kişilerin hangi trafik kuralını ne suretle ihlal ettiğinin tespitine yönelik açıklamalar dikkate almak sureti ile ceza hukuku sorumlulukları bakımından kusur oranları mahkeme tarafından yapılacaktır.

KAYNAKLAR
1- WHO Injury Chart Book 2002. Departmentof InjuriesandViolencePreventionNoncommunicableDiseasesandMentalHealth Cluster, World HealthOrganization, Geneva, 2002
2-The World Report on TrafficInjuryPrevention 2004. TheFundementals, ChapterOne, Geneva, 2004
3- Demirtaş A. Mehmet, Trafik kazalarına Ortopedik Yaklaşım, Ankara Trafik Vakfı, Temmuz-Ağustos 2009; 38
4- Bertan M., Çakır B. Halk Sağlığı Yönünden Kazalar, (Bertan M., Güler Ç., Halk Sağlığı Temel Bilgiler, Ankara, 1997)
5-ÖzbanA.Trafik Kazalarında “Kusur OranınınBelirlenmesine’ Bilimsel Yaklaşım
http://www.caginpolisi.com.tr/56/41-42-43-44-45-46-47-48.htm (Erişim Tarihi 31.7.2012)
6- Yayla, N.,Karayolu Mühendisliği, Birsen Yayınevi, İstanbul. (2002) 280 sh.,
7- Ekşi A. Dünyada ve Türkiye’de Ambulans Hizmetlerinin Gelişimi. In Ekşi A: Ambulans Kullanımı, Übl Yayıncılık, 2005;1–9. 
8-Karcıoğlu Ö. , Yıldırım G. Ö. Acil Tıp Sisteminde Sürüş Güvenliği Ve Acil Araç Sürücülerinin Eğitimleri (drıvıngsafetyıntheemergencymedıcalservıcesandtraınıng of theambulancedrıvers ) © 2006 DEÜTıp Fakültesi Dergisi Cilt 20, SAYI 3, (Eylül) 2006, S: 135 – 142
9- Ambulanslar İle Özel Ambulans Servisleri Ve Ambulans Hizmetleri Yönetmeliği (Resmi Gazete Tarih: 08.07.2001 No:24456), Ambulanslar ve Acil Sağlık Araçları ile Ambulans Hizmetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına dair Yönetmelik (Resmi Gazete Tarih: 10.04.2012 No:28260)
10-TheOperation Of EmergencyMedical Services Vehicles, New York StateDepartment of Health. http://www.health.state.ny.us/ nysdoh/ems
11- Karayolları Trafik Yönetmeliği (Resmi Gazete Tarihi: 18.07.1997 No: 23053 Mükerrer )
12-Burns L. “SoYouWantTo Drive an Ambulance?” EmergencyMedical Services Magazine,
www.emsmagazine.com/articles/emsarts/drive.html
13-TheFocus of AmbulanceCrashInvestigation. URL: www.emergencydispatch.org/articles-2,2005.
14-Türkdemir AH, Çavuş T, Aysun A. Türkiye’de Ambulans Kazalarında Değişim.
http://www.ascad.org/index.php?p=ambulans-guvenlisurus- teknikleri-egitimi
15-Vrachnou A: An Analysis Of EmergencyVehicleCrashCharacteristics, Virginia PolytechnicInstitute Master of Science, 2003.
16-.De Lorenzo RA, Eilers MA. Lightsand Siren: A Review of EmergencyVehicleWarningSystems. AnnEmergMed 1991; 20:1331-1335.
17-Hunt RC, Brown LH, Cabinum ES, et al. Is Ambulance Transport Time WithLigtsand Siren FasterThan
18-ThatWithout? AnnEmergMed 1995;25:507-511. Use of WarningLigtsand Siren in EmergencyMedicalVehicleResponseandPatient Transport. PrehospDisasterMed, April-June 1994, Vol:9 no:2(133-6), URL:http://www.naemsp.org/Position% 20PapersWarnLghtSir.html
19-Tuncuk M, Karaşahin M. “Coğrafi Bilgi Sistemleri Kullanılarak (GIS) Trafik Kaza Kara Noktalarının Tespiti: Isparta Örneği” 3.Coğrafi Bilgi Sistemleri Bilişim Günleri, 6-9 Ekim 2004, İstanbul. URL: cbs2004. fatih.edu.tr/index.php?task=docbildiri_2004 – 56k)

Doğru, etik ve tarafsız haberciliğin adresi Med-Index : www.med-index.com Mutlaka ziyaret edin!