HABERDE ÖNCELİK İLGİNÇLİK DEĞİL, GERÇEKLİK OLMALI!

Uzman Gazeteciler Sağlık Haberciliğini Değerlendiriyor

Haberin bir gerçeğe dayanmasının önemini belirten Sabah Gazetesi Köşe Yazarı Şeref Oğuz, “Haberin, ilginç olmasından önce gerçek olması gerekir. Haberi ilginç kılmak bir şeydir ama ilginç haber uydurmak sahtekârlıktır” dedi. 

Haberler yapılırken, insanların dikkatini çekmesi hedeflenir. Bu süreçte de duyguları harekete geçirmek için gazeteciler farklı haber yazma tekniklerini kullanırlar. Haberin ilgi çekici olması için kurgulanırken, gerçeklerden uzaklaşmamak gerekir.  Haber kurgusu yaparken gerçeği soruşturmak gerektiğini vurgulayan Sabah Gazetesi Köşe Yazarı Şeref Oğuz, “360 derece sorgulamak, tarafları dinlemek, haberde suçlanan varsa mutlaka görüşüne başvurmak, delil ve fotoğraflarla desteklemek gerekir” diye konuştu. 

Haberlerin doğru ve güvenilir olması için gazetecilere ders niteliğinde, yol gösterecek önerilerde bulunan Sabah Gazetesi Köşe Yazarı Şeref Oğuz, medya ile ilgili görüşlerini paylaştı. 

Gazeteciliğe nasıl başladınız?
16 yaşımda liseyi bitirdiğimde öğretmen olan ailemle Gebze’ye göç ettik. O sırada Babıali’de Sabah Gazetesi’nde Genel Yayın Müdürü olan rahmetli dayım İsmail Oğuz, beni gazeteye ofis boy olarak aldı. Başyazarımız Necip Fazıl Kısakürek’in asistanlığını yaptım. Mesleği devrin büyük ustalarından öğrenme şansım oldu.  Daha sonra Büyük Doğu, Anadolu, Orta Doğu, Yeni İstanbul, Zaman, Son Havadis, Tercüman, Günaydın, Meydan, Milliyet, Star ve sonrasında Sabah’ta çalıştım. Muhabirlik, gece haber müdürlüğü, ekonomi yönetmenliği, yazarlık yapageldim. 

Sizce haberlerin kurgusu yapılırken nelere dikkat edilmeli?
En önemlisi haberin bir gerçeğe dayanmasıdır. İlginç olmasından önce gerçek olması gerekir. Haberi ilginç kılmak bir şeydir ama ilginç haber uydurmak sahtekârlıktır. Haber kurgusu yaparken gerçeği soruşturmak, 360 derece sorgulamak, tarafları dinlemek, haberde suçlanan varsa mutlaka görüşüne başvurmak, delil ve fotoğraflarla desteklemek gerekir. Dikkat edilmesi gereken, kişilik hakları, insani ve toplum değerlerine saygıdır. Cevap hakkı doğuyorsa onu yayınlamak, yalanlama gelmişse bunu da okura bildirmek gerekir. Haber atlatayım derken meslek ilkelerine ihanet, kendine ihanettir.

Ülkemizde yapılan sağlık haberlerini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Sağlık, gazetelerde en fazla okunan haber türüdür. Hemen her gazetenin sağlık servisi veya editörü vardır ve burada genelde sağlığa dair faydalı bilgiler verilir. Bilgiye erişimin kısıtlı olduğu geçmiş yıllarda bu son derece önemli bir fonksiyondu. Ancak akıllı telefon, tablet, laptop gibi cihazlarla sağlığa dair bilgiye anında ulaşmak mümkündür. Buna rağmen gazetelerin sağlık köşelerinde yapılacak yığınca iş vardır. Misal bir konuyu derinlemesine ele almak, uzmanlarını konuşturmak, hastalar üzerinden sağlık konusunu işlemek mümkündür. Özetle internetten erişilebilecek bilgilerle sayfaları doldurmak yerine, orada olamayacak güncel konular işlenmelidir. Bunun yanı sıra sağlık yalnızca hastalığın değil, ilaçtan koruyucu hekimliğe, aşılardan çocuk bakımına dek çok geniş alanda bilgi sunabilir.

Sizce sağlık haberlerinde diğer haberlerden farklı olarak nelere dikkat edilmeli?  
Sağlık, şakaya gelmeyen en ciddi konulardan biridir. Yalan yanlış, bilgiye değil kanaate dayanan konular kullanılmamalıdır. İlaç veya sağlık kurumu reklamı yapılmamalı, okurlar ticari kaygılarla yönlendirilmemelidir. Bir başka fark, işin uzmanının dilini, okurun diline çevirmektir. Biliyoruz ki doktorlar genelde kendi aralarında geçerli bir jargon kullanır ve bunu bizim de anlamamızı beklerler. Sağlık habercisine düşen, okuruyla doktor arasında anlaşılabilir arayüz olmaktır.

Hayatımızda çok fazla yer alan yeni medyada sıklıkla bloglarla karşılaşıyoruz. Birde blog haberciliği diye bir kavram var, siz blog haberciliği hakkında ne düşünüyorsunuz?
Bilişim ve sosyal medya herkese, dünya çapında yayıncı olma imkanı sundu. Bugün dileyen dilediğince görüşünü, bilgisini ağa bağlı insanlarla paylaşabiliyor. Blog bunlar arasında kişisel yayıncılığın bilinen en pratik yöntemidir. Geleneksel medyaların birbirine benzediği ve “tekten çoğa” yayın anlayış yerine “çoktan çoğa” yöntemine imkan sunar. Bloglarda derinliğini sergileyen herkes, eteğindeki taşı dökebilir ve bu bilgilere ihtiyaç duyanlara ulaştırabilir. Blog haberciliğini ben geleneksel medyadan büyükçe pay koparacak ve giderek daha da gelişecek bir mecra olarak görüyorum. Yeter ki insanlara dokunan ve onlara değer katan bilgi, ilham, yaklaşım sergileyebilsinler.

Meslek hayatınızda unutamadığınız bir anınız var mı?
İnsan 44 yıl bu mesleği yapıyor ve bir günü ötekinden farklı gelişiyorsa, meslek hayatında çok şeyi unutarak var olabiliyor. Hayatımı derinden etkileyen anılarım da hep bu meslekten zaman zaman kopmam, işsizlik zamanlarım olmuştur. Gerisi; zaten unutmamak için yazdığımız anlar, anılardan ibaret aslında…

Dr. Şeref Oğuz kimdir?
1955 yılında Bayburt’ta doğdu. İlk, orta ve lise eğitimini Trabzon’da tamamladı. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nden mezun olduktan sonra aynı fakültede İstatistik ve Sosyal Siyaset disiplinlerinde master ve ekonomi alanında doktora derecesi aldı. Doktora sonrası Londra Üniversitesi’nde ”Sufficent Knowledge” konusunda araştırmalar yaptı.
Gazetecilik hayatına 1970 yılında Sabah Gazetesi’nde başlayan Oğuz, eğitiminden sonra Tercüman Gazetesi Ekonomi Yönetmenliği görevi ile meslek hayatına geri döndü.
Sırasıyla Günaydın Gazetesi Bölge Gazeteleri Yayın Sorumluluğu, Meydan Gazetesi Ekonomi Yönetmenliği, Milliyet Gazetesi Ekonomi Yönetmenliği ve Kanal 6 ve Yeni Yüzyıl tepe yöneticiliği görevlerinde bulundu.

26 yıldan bu yana bilgi ekonomisi, yeni ekonomi ve değişim yönetimi üzerine araştırmalar yapan Şeref Oğuz, Internet Society kurucularındandır. Internet’te ilk büyük Türk gazetesi Milliyet.com projesini yönetti. 1996 Haziran’da dünyanın ilk sanal mitingini gerçekleştirdi. Son 2 yıldır bilgisayar destekli eğitim için geliştirdiği “Her Okula Internet” projesine yoğunlaştı.

Bedensiz özgürlük ve sanal kültür üzerine sayısız makale, yazı ve söyleşisi bulunan Oğuz 1996’dan bu yana Anadolu’da KOBİ’lere yönelik Yeni Ekonomi Konferansları vermektedir.
1999 yılında Koç Holding Yeni Ekonomi danışmanlığı görevine getirilen Oğuz, 2007’den bu yana Sabah Gazetesi’nde köşe yazarlığı yapmaktadır.

Şeref Oğuz, Ulusal Rekabet Araştırmaları Kurumu, Türkiye Zeka Vakfı Yönetim Kurulu, Türkiye Satranç Federasyonu Yönetim Kurulu, Internet Kurulu üyesi ve Meclis Bilgi Grubu parlamento dışı üyesidir. Evli ve 2 erkek çocuk babasıdır. Özel zevkleri arasında uzun dönemler tarihi, bilgi sosyolojisi, müzik araştırmaları, nota yazıları, tanbur ve ney bulunmaktadır.