Algologlar girişimsel tedavi yöntemleri ile ağrıları dindirmek için sinir ya da gangliyonları yakıyorlar. Hatta bazı cerrahi operasyonlar yerine, girişimsel işlemlerle hastaların ağrıları dindirilebiliyor.
“Ağrıyı yerinden söküp atmak istiyorum” deyimi artık yerini buluyor. Ağrıya neden olan sinirler devre dışı bırakılarak ağrı hissi ortadan kaldırılıyor. Nöropatik,viseral ve somatik ağrılarda kullanılan yöntemleri uzun zamandır uygulayan ve 2012 yılında 600 vaka üzerinde çalışan Hacettepe Üniversitesi Anestezi ve Reanimasyon Anabilim Dalı Algoloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Altan Şahin, bazı sinirlerin radyofrekans yöntemiyle denerve edilerek, ağrının ortadan kaldırıldığını belirtti.
“Artık Her Hasta Ameliyat Edilmiyor”
Dolaşım bozukluğu olan hastalarda, sempatik sinir sisteminin kan dolaşımı ile direk ilgili olduğunu kaydeden Prof. Dr. Şahin, “Sempatik sinir sisteminin çok aşırı çalıştığı durumlarda ya dadamarların belli hastalıklar nedeniyle tıkandığında,kollateral dolaşımı ve kapiller dolaşımı artırarak hastaların ekstremitelerini kaybetmelerini de önleyebiliyoruz. Girişimsel ağrı tedavileri ile başarısız bel cerrahisi olan operasyonlarından sonra cerrahlarda artık daha dikkatli yaklaşmaya başladı. Artık her hasta ameliyat edilmiyor” dedi.
Ağrıya Neden Olan Sinir ya da Gangliyonları Yakılıyor
Bel ve kanser ağrılarında, ağrıya neden olan sinir ya da gangliyonları alkol, fenol ya da radyofrekans cihazı ile yaktıklarını dile getiren Prof. Dr. Şahin şu bilgileri verdi: “Hastaya damardan sedasyon verilerek, röntgen cihazı eşliğinde iğne ile sinir üzerinde ilerletiliyor. Sinirin bulunduğu nokta röntgen eşliğinde belirledikten sonra o bölgeye iğne ile elektriksel stimulus veriliyor. Hasta genelde ağrısını söylüyor, o zaman uyuşturup sinir hücresi yakılıyor. Siniri yakarken sadece ağrıyı taşıyan lifleri ve sinirleri yakmamız lazım, çünkü sinirler aynı zamanda hareket fonksiyonumuzu da sağlıyor. Motor uyaran ile hastanın hareket ile ilgili sinirlerine elektrik verildiğinde kasılma oluyor mu ona bakıyoruz. Eğer varsa iğnemizin yerini değiştiriyoruz. Bu operasyon yapılırken hasta ile iletişim halinde olmamız gerekiyor. Karıncalanma, uyuşma ya da ağrı olduğunda haber vermesini istiyoruz, o nedenle hastaları tam olarak uyutmadan bu işlemleriyapıyoruz.
“Çok Yüksek Doz Morfin Alan Hastanın, 50 Katı Doz ile Geçiremediğimiz Ağrısını Geçiriyoruz”
Kanser hastalarında, şiddetli ağrı olduğunda nörolitik bloklar ya da belinden omurilik sıvısı içerisine bir kateter yerleştiriyoruz ve o kateterle ilaç vererek hastanın ağrısını gideriyoruz. Tedavi artık ağızdan alınan ilaç ya da cilde yapıştırılan flasterile olamadığında bu yöntemleri uyguluyoruz. Daha etkili ve daha uzun süreçli yaklaşımlarımız var. Kullandığımız narkotik ajanlarının en önemli istenmeyen etkilerinden birisi tolerans gelişmesidir. Verilen ilaç bir süre sonra yetmiyor, miktarı artırıyorsunuz. İntratekal yöntemle dozu düşürerek veriyoruz. Beyin omurilik sıvısının olduğu kanalın içine küçük kateter ile düşük miktarda morfin veriyoruz. Çok yüksek doz morfin alan hastaya verilenin 50’de biri doz ile, ağızdan ya da flasterle geçiremediğimiz ağrısını geçiriyoruz. Bu yöntemler, sistemik opioid ve morfine göre daha etkililer. Tabii bunlarında belli maliyetleri ve komplikasyonları var.
“Bazen Kanser Olmayan Hastalara da Yapıyoruz”
Diğer tedavi yöntemleri ile ağrısı geçmeyen hastalarda kateteri cilt altında bir poşayerleştirilen port ya da pompa sistemlerine bağlıyoruz ve bunu ameliyatla kapalı devre haline getiriyoruz. Dışarıdan bağımsız bir hale getiriyoruz. Bunu enfeksiyon riskine karşılık dikkatli olmak adına yapıyoruz. Bu tür işlemleri bazen kanser olmayan hastalara da uyguluyoruz. Mesela, bir Nöro-Behçet hastasınındiğer yöntemlerle etkin olarak tedavi edilemeyen çok şiddetli karın ağrısında, ona programlanabilir bir pompa taktık. Bu pompanın dışarıdan ilaç verilme hızını ayarlayabiliyorsunuz. Doz yetmediğinde bluetooth ile sistemi cerrahi olarak açmadan dozu artırıp ya azaltılabiliyor. Belli aralıklarla da pompa dolduruluyor.”